Εξαιρούνται τα Ελαιόλαδα: Ελλάδας, Ιταλίας, Πορτογαλίας και χύμα Ισπανίας.

Γράφει ο Ν.Μιχελάκης*
Μεγάλο θόρυβο και έντονες αντιδράσεις προκάλεσε στην Ισπανία η τελική απόφαση του ΠΟΕ να επιβληθούν δασμοί 25%, συνολικής αξίας 7,5 δις$, σε Ευρωπαϊκά προϊόντα εισαγόμενα στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και τα τυποποιημένα ελαιόλαδα και οι επιτραπέζιες ελιές της Ισπανίας

Απο την απόφαση αυτή, που θα ισχύσει από 18 Οκτωβρίου 2019, εξαιρούνται εισαγωγές ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών από άλλες χώρες της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Οι δασμοί αυτοί επιβάλλονται με απόφαση του ΠΟΕ (Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου) μετά απο πρόταση των ΗΠΑ, ως αντίποινα στην ΕΕ για τις παράνομες επιδοτήσεις στην εταιρεία κατασκευής αεροπλάνων Airbus στην οποια μετέχουν Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία και Αγγλία. Και αυτό γιατί, οι επιδοτήσεις αυτές, θεωρείται ότι ζημιώνουν την ανταγωνίστρια Αμερικανική κατασκευάστρια αεροπλάνων Boeing.

Η υποδοχή του μέτρου στις ΗΠΑ
Το γεγονός, το οποίο απο καιρό αναμενόταν, έγινε δεκτό απο τους εμπλεκόμενους φορείς στις ΗΠΑ και Ισπανία, με σχόλια ανάλογα με τις επιπτώσεις που έχει στα οικονομικά τους συμφέροντα.
Έτσι, με μάλλον θετικά σχόλια έγινε δεκτό το γεγονός απο τους παραγωγούς επιτραπέζιων ελιών των ΗΠΑ, οι όποιοι οπωσδήποτε θίγονται απο τις εισαγωγές ελιών απο Ισπανία. Το Συμβούλιο Καλλιεργητών Καλιφόρνιας, επικρότησε την συμπερίληψη ισπανικών και Γαλλικών πράσινων ελιών στη λίστα των δασμών και με δήλωση του Προέδρου της Mike Silveira ευχαρίστησε την Αμερικανική κυβέρνηση
Θετικά όμως εκτίμησε την εξελιξη και η Βόρειο-Αμερικανική Ένωση Ελαιολάδου (NAOOA), η οποια βέβαια περιλαμβάνει κυρίως εισαγωγείς ελαιολαδου.

Οι αντιδράσεις των φορέων στην Ισπανία
Στην Ισπανία, το γεγονός έγινε δεκτό με έντονες αντιδράσεις απο πολλούς φορείς. Και αυτό γιατί, οι εξαγωγές της χώρας σε ελαιόλαδο στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια, είχαν αυξηθεί σημαντικά και σε ποσότητα και σε άξια και ηδη είχαν ανατρέψει την συνολική εικόνα της Αμερικανικής αγοράς, όπου κυριαρχούσε η Ιταλία.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, την περίοδο εμπορίας 2018/19, η Ισπανία εξήγαγε 104,7 χιλ. τόνους ελαιολάδου, άξιας 341 εκ.€ στις ΗΠΑ, καταλαμβάνοντας μερίδιο σχεδόν 40% της αξίας του συνόλου των εισαγωγών ελαιολάδου στην Αμερική(Σχ.1.).

Έτσι, ισοφάρισε και υποσκέλισε την αξία των εξαγωγών της Ιταλίας (39%) που μέχρι πριν λίγα χρόνια κατείχε την μερίδα του λέοντος με ποσοστό άνω του 70%!.

Ο Pedro Barrato πρόεδρος της ASAJA (Ένωση Νέων Αγροτών Ανδαλουσίας) με σκληρή δήλωσή του τόνισε ότι «είναι παράλογο το γεγονός τα αγροδιατροφικά προϊόντα, να φέρουν το κύριο βάρος των αμερικανικών αντίποινων στις επιδοτήσεις αεροσκαφών»

O Διευθύνων Σύμβουλος της Acesur, κ. Gonzalo Guillén δήλωσε ότι ενδιαφέρει να μάθουμε τι θα γίνει με τα ελαιόλαδα τρίτων χωρών που συσκευάζονται στην Ισπανία, καθώς και με τα ελαιόλαδα Ισπανικής προέλευσης, που συσκευάζονται σε άλλες χώρες, όπως για π.χ. στην Ιταλία και Πορτογαλία.

Ωστόσο, είναι φανερό ότι, από αυτή την απόφαση επωφελούνται οι συσκευαστές στην Ιταλία και στις ΗΠΑ, αλλά και οι καλλιεργητές νέων φυτειών στην Καλιφόρνια και Αυστραλία; O José María Penco, διευθυντής του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δημων Ισπανίας (AEMO) τόνισε: «Αν το μέτρο αυτό εφαρμοστεί, θα είναι σαν μια δυνατή βροχή σε ήδη βρεγμένο έδαφος. Κι αυτό γιατί, θα εφαρμοστεί μόνο στα ελαιόλαδα υψηλότερης ποιότητας τα οποια τυποποιούνται » . Απο την πλευρά της ΕΕ, η Cecilia Malmström, η απερχόμενη Ευρωπαία Επίτροπος Εμπορίου, προειδοποίησε τις ΗΠΑ να προσέξουν, διότι ο ΠΟΕ μπορεί κατά τη διάρκεια του έτους να επιτρέψει στην ΕΕ να επιβάλει ανάλογους δασμούς σε προϊόντα των ΗΠΑ για παράνομες επιδοτήσεις που χορηγεί στη Boeing.

Οι προοπτικές για εξαγωγές στην Ελλάδα
Καίτοι οι Ελληνικές εξαγωγές ελαιολαδου στις ΗΠΑ με μερίδιο αξίας μόλις 3,6%, φέρουν την χώρα μας 5η κατά σειρά, στους εισαγωγείς των ΗΠΑ, πίσω ακόμη και απο την Τουρκία (Σχ.1), πράγμα που μάλλον θα πρεπει πάντα να μας απασχολεί σοβαρά, αξίζει να εξετάσουμε κάπως τα βαθύτερα αίτια και τις επιπτώσεις των χειρισμών των ΗΠΑ .

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, δεν φαινεται να υπήρξε κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση. Η εξαίρεση του Ελληνικού ελαιολάδου μάλλον προήλθε απο τον ασήμαντο ποσοτικά ρόλο του στην Αμερικανική αγορά και όχι απο κάποια ειδική εύνοια. Κι αυτό γιατί απο τους επιβαλλόμενους δασμούς 25% δεν εξαιρέθηκαν άλλα αξιόλογα Ελληνικά προϊόντα, όπως τυροκομικά και γαλακτοκομικά, βούτυρο, χυμοί, ροδάκινα, κομπόστες, πορτοκάλια, λεμόνια, χοιρινό κ.α Ωστόσο, η απόφαση του ΠΟΕ για μονομερή εφαρμογή δασμών στα τυποποιημένα Ισπανικά Ελαιόλαδα πρέπει να θεωρηθεί θετική για τους εξαγωγείς τυποποιημένου όλων των υπόλοιπων ελαιοπαραγωγικών χωρών (εντός και εκτός ΕΕ), οι οποίοι θα σπεύσουν να καταλάβουν το κενό της αγοράς. Και είναι φανερό ότι πιθανότεροι να αξιοποιήσουν την ευκαιρια αυτή, είναι οι πεπειραμένοι και με ανεπτυγμένες διασυνδέσεις στην αγορά των ΗΠΑ, Ιταλοί τυποποιητές. Εξίσου, όμως ωφελημένοι θα είναι και οι εισαγωγείς χύμα των ΗΠΑ, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια εισάγουν και τυποποιούν τεράστιες ποσότητες καλύπτοντες σχεδόν το μισό των εισαγωγών της χώρας.

Οι πολυπληθείς Έλληνες τυποποιητές, θεωρητικά εχουν το πλεονέκτημα να καταλάβουν και αυτοί ένα μερίδιο της αγοράς τυποποιημένου των ΗΠΑ. Όμως για να το καταφέρουν πρέπει να ξεπεράσουν το βασικό μειονέκτημα της μικρής δυναμικότητας των επιχειρήσεων τους, το οποίο δεν επιτρέπει τις υψηλές δαπάνες που απαιτούνται, για προβολη και διείσδυση του προϊόντος σε μεγάλες αλυσίδες.

 

*Ο  Νίκος Μιχελάκης ειναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα κείμενα των άρθρων του εκφράζουν προσωπικές του απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μονό μετά απο άδεια του ίδιου. (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)