Οι κατά πολύ αρχαιότεροι Ελαιώνες και τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα της Κρήτης παραμένουν αναξιοποίητα.

Γράφει ο Ν. Μιχελάκης*
Οι Ισπανοί με μεγάλη ικανοποίηση υποδέχτηκαν την ανακοίνωση της UNESCO για εγγραφή των Ελαιώνων της Ανδαλουσίας στον κατάλογο των υποψηφιοτήτων της Ισπανίας, ενώ και οι Ιταλοί έχουν αποδυθεί σε τεράστια προσπάθεια για εγγραφή των Ελαιώνων της Απουλίας στον Ίδιο κατάλογο.

Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, οι πανάρχαιοι ελαιώνες πολλών περιοχών της Κρήτης (Σέλινο, Αμάρι, Ψηλορείτης κ.α.) δεν τυγχάνουν καμίας προστασίας και αξιοποίησης και τα πολύ αξιόλογα ελαιόδεντρα που έχει ανακηρύξει ως Μνημειακά ο ΣΕΔΗΚ συναντούν μεγάλες δυσκολίες να διατηρηθούν και αναπλαστούν ως ζωντανά μνημεία της πατρογονικής μας κληρονομιάς και παράλληλα να αποτελέσουν επισκέψιμα μνημεία για τον τουρισμό στην ενδοχώρα και την προβολη του ελαιολαδου.

Ο ΣΕΔΗΚ επί 15 χρόνια «μάχεται» για την ανάπλαση και ανάδειξη των Μνημειακών ελαιοδέντρων της Κρήτης αλλά η ολοκλήρωση των εργασιών συναντά τοπικές δυσκολίες για την αντιμετώπιση των όποιων απαιτείται η ουσιαστική συνδρομή της Πολιτείας και των φορέων της Αυτοδιοικησης.

Πράγματι, η Unesco, όπως ανακοίνωσε προ ημερών στη ιστοσελίδα της, εχει εγγράψει στον προσωρινό κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς τους ελαιώνες της Ανδαλουσίας που περιλαμβάνονται στις επαρχίες Χαέν, Κάντιθ, Γρανάδας, Κόρδοβας, Σεβίλλης και Μάλαγας.

Από την άλλη πλευρά από τον Φεβρουάριο του 2015 στην Puglia (Απουλία ) της Ιταλίας άρχισαν ανάλογες ενέργειες για να υποστηριχθεί η υποψηφιότητα της «Piana degli Ulivi» (του κάμπου της ελιάς ) στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.

Η πεδιάδα αυτή είναι μια περιοχή μεταξύ των χωριών Fasano, Ostuni και Carovigno όπου οι Ιταλοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση αρχαίων ελαιόδεντρων στην περιοχή της Μεσογείου και μερικά δέντρα χρονολογούνται περισσότερο από 3.000 χρόνια και άρα θεωρούνται φυσικά αρχαιολογικά μνημεία.

Στην Ισπανία, η εγγραφή στον κατάλογο της UNESCO χαιρετίστηκε με μεγάλη ικανοποίηση και ενθουσιασμό. Ο Francisco Reyes, Πρόεδρος της επαρχίας Jaen, δήλωσε ότι με το γεγονός αυτό ήδη έγινε ένα μεγάλο βήμα που επιτεύχθηκε με εντατική δουλειά. Απαιτούνται όμως πολλές προσπάθειες ακόμη για την ολοκλήρωση της αίτησης που πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος του έτους»

Βεβαια, σύμφωνα με την Επαρχιακή Διοίκηση του Χαέν, θα πρέπει να συγκεντρωθεί έντυπο υλικό (φωτογραφίες, χάρτες, βιβλιογραφία και άλλου τύπου έγγραφα) αλλά και ακουστικό υλικό. Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει καταγραφή όλων εκείνων των στοιχείων που αποτελούν μέρος της υλικής ελαιοκομικής κληρονομιάς όπως, κτίρια, εμβληματικές ζώνες, ελαιοτριβεία, μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι από συγκεκριμένες περιοχές της Ανδαλουσίας οι οποίες είναι γνωστές για την ομορφιά του τοπίου των ελαιώνων οι όποίοι έχουν ηλικία μέχρι και εκατό χρόνια. Επιπρόσθετα, πρέπει να καταγραφεί και η άϋλη ελαιοκομική κληρονομιά, όπως η μαγειρική, η διατροφή (εδέσματα και φαγητά με βασικό συστατικό τους την ελιά), η εναλλακτική ιατρική, οι δημοφιλείς θεραπείες, η προφορική παράδοση, οι παροιμίες, τα ποιήματα, οι μύθοι, τα ρητά, τα παιχνίδια και οι γνώσεις που σχετίζονται με τις εργασίες της ελιάς.

Τέλος, σύμφωνα με την Επαρχιακή Διοίκηση είναι σημαντικό να συλλεχθούν από όλες τις επαρχίες της περιφέρειας της Ανδαλουσίας όλες οι διαδρομές ή τα προγράμματα του τουρισμού-ελιάς, τα κέντρα ή τα προγράμματα που παρουσιάζουν και προωθούν την κουλτούρα της ελιάς καθώς και ιστοσελίδες που αναφέρονται σε αυτήν.

 

*Ο  Νίκος Μιχελάκης είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα κείμενα των άρθρων του εκφράζουν προσωπικές του απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ίδιου. (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)