Τιμολόγια που πρέπει να εκδίδονται κατά περίπτωση

 

Γράφει ο Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Φοροτεχνικός*

Η περίοδος συγκομιδής της ελιάς αρχισε σε κάποιες περιοχές, ενώ σε κάποιες  προκειται να αρχισει τις επόμενες ημέρες.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, πληθαίνουν οι απορίες, οι ερωτήσεις, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες από όλους τους εμπλεκομένους, αφού οι συνεχείς αλλαγές πολλές φορές μπλέκουν χειρότερα αντί να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα.
Θα προσπαθήσουμε να δούμε περιεκτικά όσον το δυνατόν περισσότερες περιπτώσεις και πως αντιμετωπίζονται.

Πολλοί άνθρωποι έχουν γίνει αποδέκτες μίας κληρονομιάς από ελαιόδεντρα, τα οποία αποφάσισαν στη συνέχεια να τα διατηρήσουν και γιατί όχι να τα αυξήσουν.

 

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
Οι ελαιοπαραγωγοί, όπως όλοι οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Οι αγρότες – παραγωγοί του κανονικού καθεστώτος.
2. Οι αγρότες – παραγωγοί του ειδικού καθεστώτος.
3. Οι παραγωγοί – ιδιώτες (συνταξιούχοι, ιδιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και οι επαγγελματίες από άλλη δραστηριότητα οι διατηρούν ταυτόχρονα στην κατοχή τους και ελαιόδεντρα χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να είναι ενταγμένοι στο κανονικό καθεστώς.

Στις περισσότερες περιπτώσεις μικρού κλήρου, το λάδι που παράγεται, προορίζεται αποκλειστικά για οικιακή χρήση από την οικογένεια του παραγωγού. Ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές όμως, δημιουργείται προβλήματα στις συναλλαγές που μπορεί να οδηγήσουν σε φορολογικές κυρώσεις και πρόστιμα.

Σε κάθε περίπτωση τα κοινά στοιχεία είναι τα εξής:

1. Μαζεύονται οι ελιές.
2. Αποστέλλονται στο ελαιουργείο.
3. Το ελαιουργείο βγάζει το λάδι και πρέπει να πληρωθεί.
3α. Το λάδι δίνεται όλο στον παραγωγό ο οποίος πληρώνει σε χρήμα.
3β. Το λάδι δίνεται όλο στον παραγωγό, ο οποίος πληρώνει σε είδος.
3γ. Το λάδι παραμένει για φύλαξη στο ελαιοτριβείο.

 

 

 

 

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ
Ας δουμε μερικα παραδείγματα.

1α: Ο παραγωγός είναι αγρότης  κανονικού καθεστώτος.
Παράγεται το λάδι, παραδίδεται στον παραγωγό και ο παραγωγός πληρώνει τοις μετρητοίς: Πρόκειται για μία συναλλαγή. Το ελαιοτριβείο θα εκδώσει Τ.Π.Υ. για την αμοιβή του (το δικαίωμα επί του παραχθέντος ελαιολάδου), ο αγρότης θα πληρώσει τις μετρητοίς, θα πάρει το λάδι και θα πάει στο καλό, με την προϋπόθεση ότι το ποσό του Τ.Π.Υ. δεν είναι μεγαλύτερο των 500,00€ γιατί τότε πρέπει να κάνει κατάθεση στην τράπεζα.

1β: Ο παραγωγός αποφασίζει να πληρώσει σε είδος.
Εκδίδεται το Τ.Π.Υ. για το δικαίωμα. Στο ίδιο παραστατικό αναγράφονται όλα τα στοιχεία που αφορούν την εν λόγω συναλλαγή: Κιλά δικαιώματος, αξία, αξία και ποσότητα παραχθέντος ελαιολάδου, ποσοστό δακοκτονίας όταν αυτό υπάρχει, παραχθέντας ελαιοπυρήνας κλπ. Όταν ο παραγωγός (οποιασδήποτε κατηγορίας), πληρώνει το ελαιοτριβείο σε είδος, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για συναλλαγή αγοραπωλησίας. Επιμένουν πολλοί παραγωγοί (μικρών ή μεγάλων ποσοτήτων είναι αδιάφορο) ότι, «δεν πούλησα λάδι, του το έδωσα για να τον πληρώσω.

 

Λοιπόν, σκεφτείτε το κάπως έτσι: είμαι το ελαιοτριβείο, μου φέρνεις ελιές, βγάζω το λάδι, σου το δίνω, με πληρώνεις και τελειώσαμε (μία συναλλαγή). Στη συνέχεια επειδή πρόσεξα κατά τη διαδικασία ότι το λάδι είναι εξαιρετικό, αποφασίζω να σου ζητήσω 500Kg. Μου τ’ αφήνεις, μου κόβεις τιμολόγιο πώλησης, σε πληρώνω και φεύγεις (2η συναλλαγή). Αυτές τις δύο συναλλαγές τις μαζεύουμε και τις κάνουμε μία. Η φύση της συναλλαγής δεν αλλάζει, πάλι η πώληση παραμένει πώληση. Άρα, ο παραγωγός στην 2η περίπτωση, θα εκδώσει τιμ. Πώλησης για την ποσότητα που θα δώσει στο ελαιοτριβείο για να πληρώσει το δικαίωμα για την παραγωγή του λαδιού.

Στη περίπτωση 1β επίσης, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την διαφορά του ΦΠΑ ανάμεσα στις δύο συναλλαγές. Μην ξεχνάμε ότι η παροχή υπηρεσίας για την παραγωγή του ελαιόλαδου έχει 24% ΦΠΑ, ενώ η πώληση λαδιού έχει 13%. Γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή, ειδικά στις περιπτώσεις της αυτοτιμολόγησης από την πλευρά των ελαιοτριβείων.

2α: Ο παραγωγός είναι αγρότης του ειδικού καθεστώτος και πληρώνει μετρητοίς.

Παραλαμβάνει το λάδι, παίρνει και το Τ.Π.Υ. (γιατί θεωρείται και αυτός επιτηδευματίας και υποβάλλει συγκεντρωτική κατάσταση για έξοδα του), πληρώνει την οφειλή στο ελαιοτριβείο και φεύγει.

2β: Ο παραγωγός είναι αγρότης του ειδικού καθεστώτος και πληρώνει σε είδος.

Το ελαιοτριβείο θα εκδώσει Τ.Π.Υ. για να πληρωθεί το δικαίωμα του. Στο ίδιο παραστατικό θα αναγράψει τα κιλά που κρατά από τον αγρότη κατ’ εντολή του προκειμένου να εξοφληθεί. Εδώ πρέπει να τονιστούν τα εξής:
 Η παροχή υπηρεσίας του ελαιοτριβείου, έχει ΦΠΑ σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα αν ο παραγωγός είναι αγρότης του ειδικού, του κανονικού, ελεύθερος επαγγελματίας, συνταξιούχος κλπ.
 Τη δακοκτονία στην περίπτωση του αγρότη ειδικού καθεστώτος την αποδίδει το ελαιοτριβείο. Αντίθετα στην περίπτωση συναλλαγής με αγρότη του κανονικού καθεστώτος, η δακοκτονία αποδίδεται από τον παραγωγό.
 Για το λάδι που κρατά το ελαιοτριβείο για να πληρωθεί, δεν χρειάζεται να εκδώσει τιμολόγιο αγοράς, καθώς όπως έχει οριστεί από το με αρ. πρωτ. 1018623/128/0015/02.05.07, είναι δυνατή η απεικόνιση τόσο της παρεχόμενης υπηρεσίας, όσο και της αγοράς του προϊόντος σε ένα στοιχείο».
3α: Ο παραγωγός είναι ιδιώτης και το παραχθέν ελαιόλαδο το πήρε ΄για προσωπική χρήση: Εάν πληρώσει με λάδι, αυτό θεωρείται πώληση. Θα του κρατηθεί χαρτόσημο, και θα συντάξει Ε-3 όταν θα έρθει η ώρα για την υποβολή της φορολογικής του δήλωσης.

Οι περιπτώσεις στις συναλλαγές μεταξύ ελαιοτριβείων – παραγωγών είναι πάρα πολλές. Και μάλιστα μπορεί να ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή. Δακοκτονία, χαρτόσημο, ΦΠΑ επί της παροχής διαφορετικό από τον ΦΠΑ επί της πώλησης λαδιού και όλα μαζί σε ένα παραστατικό, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει και αυτοτιμολόγηση. Δεν θέλει και πολύ για να μπερδευτεί κάποιος – ακόμη και έμπειρος. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση ελέγχου.

 

*Ο Γ. Παπαδημητρίου είναι Φοροτεχνικός, Πρόεδρος του ΣΕΕΛΦΟ Καρδίτσας, Οικονομικός Επόπτης ΕΒΕ Καρδίτσας.