’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ Υψηλό ενδιαφέρον και μεγάλη συμμετοχή

Επιτυχημένες οι Εκδηλώσεις

για τα’  Μνημειακά Ελαιόδεντρα

Στους Δήμους’  Ζαρού, Ρούβα και Γόρτυνας

Σημαντικά συμπεράσματα και προτάσεις για ανακήρυξη και άλλων Μνημειακών.

Μεγάλη ήταν η επιτυχία και πολύ σημαντικές’  οι’  προτάσεις’  και τα συμπεράσματα που προέκυψαν κατά τις εκδηλώσεις για την «Ανάδειξη και Αξιοποίηση των Μνημειακών Ελαιοδέντρων» που πραγματοποιηθήκαν’ ’  την περασμένη Πέμπτη 15 Οκτωβρίου’  στους χώρους των Μνημειακών Ελαιοδέντρων στην Γόρτυνα, την Παλιάμα (Μορόνι) και Πανασό

Στις εκδηλώσεις έλαβαν μέρος 100 και πλέον άτομα μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν άνθρωποι των Γραμμάτων, της Επιστήμης αλλά και απλοί ευαισθητοποιημένοι πολίτες προερχόμενοι’  από’  όλους τους Νομούς της Κρήτης.

Οι εκδηλώσεις’  αυτές, που’  οργανώθηκαν από τον ΣΕΔΗΚ, την Νομαρχία Ηρακλείου και τους Δήμους Ζαρού, Ρούβα και Γόρτυνας,’  αποτέλεσαν συνέχεια ’ των ’ ανάλογων’  εκδηλώσεων που έγιναν τον Σεπτέμβριο στους Δήμους Βουκολιών, Καντάνου και Κολυμβαρίου στα Χανιά και είχαν ένα πρωτότυπο και ποικίλο πρόγραμμα που περιλάμβανε επισκέψεις στα τρία Μνημειακά Ελαιόδεντρα και Ημερίδα με εισηγήσεις και παρουσιάσεις’  που έγιναν’  στην αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου στο Ζαρό.

Βασικοί στόχοι των εκδηλώσεων αυτών ήταν η ενημέρωση των τοπικών ’ παραγόντων και του κοινού για το έργο που έχει επιτελεστεί από τον ΣΕΔΗΚ και τους Δήμους στον τομέα της’  ανάδειξης και αξιοποίησης των Μνημειακών Ελαιόδεντρων της Κρήτης καθώς’  και ο σχεδιασμός συντονισμένων δράσεων και ενεργειών για την’  επισήμανση και επιλογή και άλλων παρόμοιων’  ελαιοδέντρων στο προσεχές μέλλον.

Απώτερος ’ όμως στόχος των εκδηλώσεων και της όλης προσπάθειας ήταν’  η ευαισθητοποίηση της Πολιτείας και του κοινού για την αναγκαιότητα και σκοπιμότητα της’ ’  προστασίας ’ των Μνημειακών Ελαιοδέντρων σαν’  πολύτιμων στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ’ της αξιοποίησης τους για την ανάπτυξη του Τουρισμού στην ενδοχώρα και την προβολή της πολιτιστικής και υγιεινής αξίας του Κρητικού ελαιόλαδου.

’ 

’ ’ ’ ’  ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΔΕΝΤΡΑ

Οι συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις επισκέφθηκαν, σύμφωνα με το πρόγραμμα, τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα στην Γόρτυνα,’  Παλιάμα ( Μορονι) και Πανασό, ’ με αυτοκίνητα Ι.Χ. αλλά και ’ με Λεωφορείο που αναχώρησε το πρωί από το Ηράκλειο μεταφέροντας 40 περίπου’  ενδιαφερόμενους. Κατά την διαδρομή, τους επισκέπτες ενημέρωσε ο Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ κ. Νικ. Μιχελάκης για τον ΣΕΔΗΚ και το έργο του γενικότερα και ειδικότερα για τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα. ’ 

’  Στην Μνημειακή Ελιά της Γόρτυνας

Οι επισκέψεις άρχισαν από την γνωστή’  και αρκετά προβεβλημένη ’ «Ελιά της Γόρτυνας». Η ελιά αυτή περιλαμβάνεται μέσα στα 10 ελαιόδεντρα που με μέριμνα του ΣΕΔΗΚ ανακηρύχθηκαν ως «Μνημειακά» και αναδείχτηκαν με διάφορα μέσα, όπως ’ επιτόπια προβολή (τοποθέτηση εικονογραφημένων ενημερωτικών και οδικών πινακίδων), αναφορά στην ιστοσελίδα www.polelia.gr και παρουσίαση στο ντοκιμαντέρ «Ο Πολιτισμός της Ελαιοκομίας στην Κρήτη».

’ ’ 

Μπροστά «Ελιά της Γόρτυνας» που έχει την ιδιαιτερότητα να αγκαλιάζει ένα τμήμα από ένα’  Ρωμαϊκού κίονα,’  υποδέχτηκαν τους επισκέπτες ο Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ κ. Μαρινάκης και οι Δήμαρχοι Γόρτυνας κ. Δαριβιανάκης και Ζαρού κ. Ζαχαριουδάκης

Ο Δήμαρχος Γόρτυνας αφού ’ καλωσόρισε τους επισκέπτες’  ανάλυσε την ιδιαιτερότητα του Μνημειακού Ελαιοδέντρου και στην συνέχεια’  ξενάγησε τους επισκέπτες στις αρχαιότητες της αρχαίας Γόρτυνας και στον αειθαλή Πλάτανο ’ στην σκιά του οποίου’ ’  σύμφωνα με την παράδοση των Γορτυνίων, έγινε η’  ερωτική ένωση του Δία και της Ευρώπης από την οποία σύμφωνα με τον ’ Όμηρο γεννήθηκαν’  ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς. ’ 

Στην Μνημειακή Ελιά της Παλιάμας στο Μορονι

Στην συνέχεια οι επισκέπτες,’  έφθασαν στην «Ελιά της Παλιάμας», ’ ελαιόδεντρο που βρίσκεται κοντά στον παλαιό οικισμό Παλιάμα του Μορονίου.

Οι επισκέπτες εκεί είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν και να φωτογραφηθούν στην χαρακτηριστική μεγάλη σπηλαίωση (κουφάλα)που παρουσιάζει το ελαιόδεντρο αυτό μαζί με τον Πρόεδρο του ΣΕΔΗΚ και τους παριστάμενους Δημάρχους αλλά και τον ιδιοκτήτη του Δέντρου Δάσκαλο κ. Θωμά Ξημεράκη ο οποίος επίσημα δήλωσε ότι την παραχωρεί δωρεάν στον Δήμο για παρά πέρα ανάδειξη και αξιοποίηση.

Τους επισκέπτες ενημέρωσαν ο Δήμαρχος ’ Ζαρού κ. Ζαχαριουδάκης ’ και ο Γεωπόνος κ. Παπαηλιάκης σχετικά με την ιδιαιτερότητα ’ του ελαιόδεντρου αυτού και τα χαρακτηριστικά της μεγάλης σπηλαίωσης «κουφάλας» που παρουσιάζει η οποία χωράει 6-8 άτομα.

Στην Μνημειακή Ελιά του Πανασού

Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με’  επίσκεψη της θαυμάσιας Μνημειακής Ελιάς που βρίσκεται διπλά στην Εκκλησία της Αγ. Παρασκευής στον Πανασό’  του Δήμου Ρούβα .’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ 

’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ 

’ 

Τους επισκέπτες υποδέχτηκε ο Δήμαρχος ’ Ρούβα κ. Οικονομάκης ’ ’ ο οποίος τους ενημέρωσε σχετικά με την ιδιαιτερότητα’ του δέντρου το οποίο παρουσιάζει την ιδιομορφία να φέρει μια μεγάλη και πολλές μικρές ελικοειδείς περιστροφές’  στο εξωτερικό ανάγλυφο του κορμού του’  χαρακτηριστικά που φέρουν’  δέντρα που οι παλαιοί Κρητικοί ονόμαζαν «στριφτολιές».

Στην περιοχή, όπως είπε ο κ.Οικονομάκης υπάρχουν αρκετά αλλά δέντρα με τις ίδιες η και μεγαλύτερες διαστάσεις τα οποία ο Δήμος θα φροντίσει’  σιγά-σιγά’  να αναδειχτούν ώστε μαζί με το Μουσείο Ελιάς που ήδη ολοκληρώνεται και αλλά αξιοθέατα να αναβαθμίσουν τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής.’ ’ 

’ 

Η ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΟ ΖΑΡΟ ’ ’ 

Μετά τις επισκέψεις ακολούθησε η πραγματοποίηση της προγραμματισμένης Ημερίδας στην αίθουσα του Πολιτιστικού κέντρου στο Ζαρο όπου ’ παρουσιαστήκαν οι εξής εισηγήσεις.

-Α -Aπαρχές της παρουσίας του δέντρου της Ελιάς στην Κρήτη. Από τα απολιθωμένα φύλλα στα Μνημειακά Ελαιόδεντρα (Δρ. Ανάγια Σαρπάκη, ’ Αρχαιολόγος, ’ Αρχαιοβοτανολόγος).

-Ε -Eργασίες ανάδειξης Μνημειακών ελαιοδέντρων Κρήτης-Προτάσεις για’  μελλοντικές δράσεις.( Δρ. Νίκος Μιχελάκης- Επιστ. Σύμβουλος ΣΕΔΗΚ.)

-Π -Προγράμματα για ανάδειξη και’  αξιοποίηση των’ ’  Μνημειακών (Ελένη Μπρεδακη -Πρωην Προιστ. Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Κρήτης)

’ Ακολούθησε συζήτηση κατά την οποία οι συμμετέχοντες διατύπωσαν τις απόψεις και παρατηρήσεις τους για την πάρα πέρα εξελιξη του θέματος των Μνημειακών Ελαιόδεντρων.

’ ’ ’ ’ ’ ’ ’ 

’ ’ ’ ’ ’ ’ ΑΝΑΓΚΗ’ ’  ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ’ 

Ο κ. Μαρινάκης Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ συνοψίζοντας τα συμπεράσματα των εκδηλώσεων υπογράμμισε ότι, ’ τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα αποτελούν πράγματι ένα πολύτιμο στοιχείο της πολιτιστικής μας Κληρονομιάς που οφείλουμε να το προστατέψουμε και’  αναδείξουμε προς όφελος και του Τουρισμού αλλά και της Ελαιοκομίας.

Είναι ευχάριστο, όπως’  υπογράμμισε, το ότι ήδη’  εκδηλώνεται ζωηρό ενδιαφέρον από πολλούς παράγοντες και φορείς αλλά και’  συγκεκριμένα άτομα που απευθύνονται στον ΣΕΔΗΚ και προτείνουν την ανάδειξη’  Μνημειακών’  ελαιοδέντρων σε διάφορες περιοχές.’  Προκειμένου όμως να ικανοποιηθεί αλλά και να αξιοποιηθεί το ενδιαφέρον’  αυτό’ ’  κατά τον’  καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο’  θα πρέπει οι δράσεις που γίνονται να είναι συντονισμένες και να κινούνται σε κοινά πλαίσια.

Ο ΣΕΔΗΚ, όπως υπογράμμισε ’ ο κ. Μαρινάκης,’  επειδή ασχολείται με το θέμα,’  τώρα και αρκετά χρόνια, έχει αποκτήσει μια σημαντική τεχνογνωσία αλλά και μια αξιόλογη’  εμπειρία των δυσκολιών και προβλημάτων που υπάρχουν. Και καλό είναι, όπως είπε,’ ’  η τεχνογνωσία και εμπειρία αυτή να’  αξιοποιηθούν από όλους τους’  ενδιαφερόμενους.

Οι αυτόνομες ενέργειες’  και πρωτοβουλίες, είναι οπωσδήποτε’  θετικές’  και επαινετές’  για να’  συμβάλλουν όμως’  σε ένα πρακτικά’  καλύτερο’  συνολικό’  αποτέλεσμα’  για τον τόπο, καλό είναι να’  κινηθούν μέσα σε’  ένα κοινό πλαίσιο.’ ’  Ο ΣΕΔΗΚ, όπως και άλλες φορές αναφέρθηκε, είναι ανοιχτός για κάθε πρόταση και συνεργασία και ήδη προτείνει’  σε όλους Φορείς και άτομα μια’  συγκεκριμένη κοινή βάση ενεργειών και’  διαδικασιών’  για την ανάδειξη και άλλων Μνημειακών Ελαιοδέντρων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ’ 

Από τις εισηγήσεις και συζητήσεις που έγιναν’  στα πλαίσια των εκδηλώσεων αυτών προέκυψαν σημαντικά συμπεράσματα κυριότερα από τα οποία ήταν τα εξής:

- Τα Μνημειακά Ελαιόδεντρα της Κρήτης’  που έχουν’  ηλικία δυο έως τριών χιλιάδων ετών, παρουσιάζουν ιδιαίτερη αισθητική η’  συνδέονται με την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου’ ’ ’  αποτελούν πολύτιμα’  στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και θα πρέπει να επισημανθούν, καταγραφούν και προστατευτούν.

- Η ανάδειξη και’  προβολή των’  Μνημειακών Ελαιοδέντρων σαν στοιχείων με ιδιαίτερη περιβαλλοντική και ιστορική αξία μπορεί να εμπλουτίσει’  τα τουριστικά αξιοθέατα’  του νησιού και να συμβάλλει στην ανάπτυξη του Τουρισμού στην ενδοχώρα.

- Η ανάδειξη των Μνημειακών Ελαιοδέντρων’ ’ ’  σαν ζωντανών αποδεικτικών στοιχείων της χιλιόχρονης παρουσίας της Ελιάς στο νησί μπορεί να συμβάλλει σημαντικά’  στην προβολή της’  ιδιαίτερης πολιτιστικής,’  υγιεινής και ποιοτικής αξίας του Κρητικού ελαιόλαδου

- Τα’  Μνημειακά Ελαιόδεντρα θα πρέπει να αναδειχτούν ’ κατά τρόπο συντονισμένο με ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου τους συμβατή με το φυσικό περιβάλλον, με εξασφάλιση της’ ’  επισκεψιμότητας’  τους και ενιαία προβολή τους’  με επί’  τόπου, έντυπη και ηλεκτρονική προβολή.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Οι δράσεις ανακήρυξης’  και άλλων Μνημειακών δέντρων’  θα πρέπει να γίνονται με βάση την διαδικασία που προτάθηκε’  στις ημερίδες στα Χανιά και στο Ηράκλειο,’  ’ η οποία περιλαμβάνει δυο φάσεις:

(α).Σύνταξη και υποβολή στον ΣΕΔΗΚ από ενδιαφερόμενους Δήμους, Φορείς η άτομα, σχετικού «Δελτίου Υποψηφιότητας» σχέδιο του οποίου παραδόθηκε στους μετέχοντες στην Ημερίδα και το οποίο μπορεί να σταλεί ηλεκτρονικά αν ζητηθεί.

(β).Επιλογή των υποψήφιων Μνημειακών ελαιοδέντρων που πληρούν τις προϋποθέσεις,’  ’ επιβεβαίωση και συμπλήρωση των στοιχείων τους από ειδική Επιτροπή και ανακήρυξη τους ως Μνημειακών

2. Οι δράσεις ανάδειξης των ήδη ανακηρυγμένων θα περιλαμβάνουν προβολή τους με έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, καθιέρωση βραβεύσεων’  κατά κατηγορία’  χαρακτηριστικών (Αισθητικά, Μορφολογικά, Πολιτιστικά’  κ.α.) και ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου τους κατά τρόπο συμβατό με το περιβάλλον και την ιστορικότητα των δέντρων.

3. Οι δράσεις αξιοποίησης των ανακηρυγμένων θα πρέπει να περιλαμβάνουν ’ έργα αύξησης της επισκεψιμότητας τους που θα περιλαμβάνουν βελτίωση δρόμων προσπέλασης,’ ’  διευκόλυνση ατομικών’ ’  και ομαδικών επισκέψεων κ.α .

ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΕΔΗΚ ΓΙΑ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ

Ο ΣΕΔΗΚ στα πλαίσια προγραμμάτων του σε συνεργασία με τους Δήμους Μέλη του έχει ήδη πραγματοποιήσει’  μια σειρά από εργασίες’  επισήμανσης, καταγραφής,’  ψηφιοποίησης και ανάδειξης ’ 10 Μνημειακών Ελαιόδεντρων στην Κρήτη, ’ μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα ελαιόδεντρα στις Βούβες , την Κάντανο και τα Π. Ρούματα, στον Σαμωνά Αποκορώνου, στην Γέννα Συβρίτου, στο Κ. Τριπόδο Γεροποτάμου, την Γόρτυνα Μεσσαράς, την Παλιάμα Ζαρού, την Πανασό Ρούβα, και το Καβούσι Ιεράπετρας.

Οι εργασίες ανάδειξης που έγιναν περιλαμβάνουν μια αρκετά πλήρη καταγραφή με λεπτομερείς μετρήσεις των μορφολογικών χαρακτηριστικών του κορμού και περιγραφή της θέσης, του ιδιοκτήτη και της σχέσης του δέντρου με την Ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου.’  Μετά την καταγραφή ακολούθησε δημιουργία και εγκατάσταση συστήματος χωρικής προβολής με’  μεγάλες εικονογραφημένες’  έγχρωμες ενημερωτικές πινακίδες αλλά και πινακίδες οδικής σήμανσης.

Παράλληλα, τα δέντρα αυτά, μαζί και με άλλα στοιχεία που σχετίζονται με τον’  Πολιτισμό της Ελαιοκομίας στην Κρήτη περιλήφθηκαν σε ντοκιμαντέρ (DVD) ,’  σε ειδική ’ ιστοσελίδα με Δ/νση www.polelia.gr και σε βιβλίο που δημιουργήθηκαν από τον ΣΕΔΗΚ με τον γενικό τίτλο ο «Πολιτισμός της Ελιάς στην Κρήτη».